Eind november 2007 nam de dienst Revalidatie van AZ Sint-Jan AV in samenwerking met de dienst Neurologie als eerste het staptoestel Gait Trainer GT I en een Bi-Manu-Track armtoestel in gebruik voor onder andere de revalidatie van beroertepatiënten. Studies over neurorevalidatie en revalidatie van patiënten met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) wijzen uit dat vroegtijdige intensieve staptraining het meest effectief is voor het functioneel herstel van beroertepatiënten.
Gait Trainer GT I
Dankzij de Gait Trainer GT I kunnen beroertepatiënten in een vroeg stadium starten met de revalidatie van het stappen. Moderne concepten van ‘motor learning’ (opnieuw aanleren van de motoriek) benadrukken het belang van vroegtijdige revalidatie met een zo natuurlijk mogelijk patroon en volgens een repetitieve, taakgerichte benadering. Dit kadert zich ook binnen de opstart van repetitieve transcorticale magnetische stimulatie (rTMS) op de dienst Neurologie (zie p. 4-5).
De patiënt wordt in een comfortabel harnas op twee voetplaten geplaatst, die een natuurlijk marspatroon simuleren. Staplengte en -snelheid worden elektronisch geregeld. Een servo-gecontroleerde motor ondersteunt de inspanning van de patiënt en houdt de stapsnelheid constant. De verticale en zijwaartse bewegingen van de romp worden gecontroleerd en gestuurd. Het ophangsysteem, bevestigd aan het harnas van de patiënt, laat partiële gewichtbelasting toe volgens de mogelijkheden van de patiënt. Toepassing van functionele elektrische stimulatie (FES) is mogelijk tijdens het oefenen.
Het toestel is ook ideaal voor de revalidatie van parkinsonpatiënten, hersentraumata, MS, paraparetische en orthopedische patiënten.
Diverse studies tonen de doeltreffendheid aan van de Gait Trainer GT I bij acute beroertepatiënten. Ze wijzen uit dat repetitieve, taakgeöriënteerde oefenprogramma’s de functionele mogelijkheden van de patiënt verbeteren.
In Duitsland werd de DEGAS studie (Deutsche Gangtrainer Studie) uitgevoerd. Daarbij werden 155 acute, niet-ambulante beroertepatiënten gerekruteerd, die willekeurig in twee groepen gedeeld werden. De patiënten van groep A ondergingen 20 minuten GTI en 25 minuten fysiotherapie; de patiënten van groep B 45 minuten fysiotherapie. Dit gebeurde elke werkdag gedurende vier weken. Na de behandeling konden meer patiënten van groep A onafhankelijk lopen: 41 van de 77 in vergelijking met 18 van de 78 in groep B. De bekwaamheid in de activiteiten van het dagelijkse leven (ADL) was ook beter in groep A. Na zes maanden was het positieve effect nog steeds merkbaar in groep A. De DEGAS studie is een van de meest toonaangevende studies wereldwijd inzake neurorehabilitatie. Gelijkaardige studies in Hongkong, Slovenië en Korea bevestigen de positieve resultaten bij acute beroertepatiënten. Voor chronische beroertepatiënten tonen studies in Finland aan dat een intensieve staptraining op GT I in combinatie met elektrostimulatie bijdraagt tot de verbetering van de stapfunctie. Ook patiënten met ruggemergletsels werden getest. Na een intensieve opleidingsperiode van zes weken werd een verbetering waargenomen van hun marscapaciteit en spieractivering.
Bi-Manu Track
De Bi-ManuTrack is een robotgeassisteerd trainingstoestel voor patiënten met ernstige armparese na een beroerte. Door de training daalt de spasticiteit, verbetert de motorische armfunctie en verdwijnt de verwaarlozing van de aangedane zijde. Studies tonen aan dat bij ernstige chronische beroertepatiënten een reductie van de spasticiteit optreedt, en bij acute beroertepatiënten een duidelijke verbetering van de motorische controle van de arm, het hand en de kracht in het algemeen.