AZ COLLOQUIA – Symposium – Het Slaapcentrum: een multidisciplinaire aanpak voor alle slaapstoornissen
10/08/2018 14:26 |Verslag van dit evenement/symposium
Symposium – Het slaapcentrum: een multidisciplinaire aanpak voor alle slaapstoornissen
Het azcolloquium op 12 april richtte achtereenvolgens de schijnwerpers op slaapapneu, hypersomnie en insomnie om de multidisciplinaire aanpak van diverse slaapstoornissen in het slaapcentrum toe te lichten.
Toelichting van de nieuwe slaapapneuconventie
Bijdrage door de pneumoloog
dr. Sophie Muyldermans
Van de diverse behandelingsmogelijkheden bij obstructief slaapapneusyndroom (OSAS), kan nasale CPAP zich op de langste ervaring beroepen. Inmiddels is het effect ervan niet enkel op de apneu/hypopneu-index (AHI) bewezen, maar ook op de morbiditeit en mortaliteit. Therapietrouw speelt een belangrijke rol in de effectiviteit van CPAP. Professionele begeleiding, zowel medisch-technisch als educatief, is van primordiaal belang om de patiënt tot therapietrouw te motiveren. De nevenwerkingen van CPAP-therapie zijn beperkt en doorgaans wordt deze behandeling goed verdragen.
Bijdrage door de NKO-specialist
dr. Tom Vauterin
Een grondig klinisch onderzoek ligt aan de basis om tot de gepaste behandeling van OSAS te komen. In de selectie van kandidaten voor alternatieve behandelingen naast CPAP wordt het gebied van de hypofarynx en tongbasis belangrijk. Drug induced sleep endoscopy (DISE) komt uit recente studies naar voor als een noodzakelijke component van het voorafgaand onderzoek wanneer behandeling met een mandibulair repositie-apparaat (MRA) of tongbasischirurgie overwogen wordt. Om tot een precieze diagnose te komen toont DISE zich superieur aan Müllers maneuver. De uiteindelijke behandeling bepalen gebeurt idealiter op basis van multidisciplinair meedenken, maar er is nood aan standaardisering van de te nemen beslissingen. Bij keuze voor heelkunde heeft de chirurg diverse technieken ter beschikking om de verschillende weefsels binnen de 3D-ruimte van de farynx waar nodig te reseceren, te versterken en/of te transfereren. Hoewel de neus een belangrijke rol speelt, is die doorgaans niet cruciaal en vraagt OSAS veeleer om orofaryngeale en/of hypofaryngeale aanpassingen.
Bijdrage door de MKA-specialist
dr. Nathalie Neyt
Bij obstructief slaapapneusyndroom is er een doorzakking van de oro- en/of hypofarynx. Als dat vooral te wijten is aan obstructie ter hoogte van de tongbasis is het mogelijk om dit met een eenvoudig dentaal afgesteund toestel te verhelpen. Het MRA trekt ’s nachts de onderkaak naar voor en verhindert zo het dichtvallen op tongbasisniveau. Deze beugel wordt vergoed via de OSAS-conventie bij een OAHI van 15 per uur. Daarnaast is het bij bepaalde indicaties ook een optie om de luchtweg te verbreden aan de hand van een osteotomie, waarbij de voorkeur uitgaat naar een osteotomie in de boven- en de onderkaak. Dan wordt de kaak gecontroleerd gebroken en naar voor verplaatst. Dit geeft goed resultaten bij patiënten met een normaal BMI en jonger dan 55 jaar, met een orthodontische voorbereiding, een achterliggende onderkaak en een nauwe retrobasolinguale ruimte.
Andere slaapstoornissen
Een praktische aanpak van hypersomnie
dr. Kristof Verhoeven
Vermoeidheid is een frequent probleem. Een deel van de patiënten die zich presenteren met een klacht van vermoeidheid hebben in feite een probleem van hypersomnie. Dit betekent dat ze het moeilijk hebben om zich wakker te houden tijdens de normale waakuren, waar het bij vermoeidheid voornamelijk gaat om een subjectieve ervaring met symptomen van snelle uitputting en gebrek aan energie. Uiteraard kunnen beide fenomenen ook samen voorkomen.
De Epworth Sleepiness Scale is een vragenlijst die kan gebruikt worden om klassieke symptomen van hypersomnie te bevragen en zo ook een idee te krijgen van de ernst ervan. Anderzijds laat deze schaal niet toe om met zekerheid een onderscheid te maken tussen beide. Bij overdreven slaperigheid gaan we dan verder na of er sprake is van chronische slaapdeprivatie, middelengebruik, circadiane ritmestoornissen, snurken en apneus of restless legs en ook of er aanwijzingen zijn voor onderliggende psychiatrische of neurologische aandoeningen.
Bij exclusie hiervan komt de categorie van centrale hypersomnie op de voorgrond, waaronder narcolepsie, idiopathische hypersomnie en het syndroom van Kleine-Levin thuishoren. Het gaat hier om zeldzame aandoeningen die gekenmerkt worden door uitgesproken hypersomnie en in het geval van narcolepsie typisch ook kataplexie.
Om de diagnose te bevestigen is een slaaponderzoek nodig, aangevuld met een MSLT (multiple sleep latency test). Hierbij brengen we de patiënt overdag 4 tot 5 keer in de gelegenheid om een korte dut te doen, telkens met een interval van 2 uur. We meten de gemiddelde inslaaptijd op, alsook het vroegtijdig optreden van REM-slaap. Dit laat toe om overdreven slaperigheid te objectiveren en kwantificeren en ook om abnormale REM-activiteit te detecteren.
De behandeling van narcolepsie (NT1) is de laatste jaren sterk geëvolueerd met nieuwe, maar dure medicijnen, die het statuut van weesgeneesmiddel hebben en daarom in voorschrijfbevoegdheid en uitgifte beperkt worden tot de slaapexperts en apotheek verbonden aan een ziekenhuis.
Een praktische aanpak van insomnie
Eva Boone en Delphine Van Hevele
Bij chronische slapeloosheid en bij het uitblijven van verbetering in geval van subacute slaapklachten geldt cognitieve gedragstherapie als beste behandeling voor insomnie. Hier gaat de voorkeur naar uit boven medicatie! Op campus Sint-Jan van het AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV bestaat de mogelijkheid om slaaptraining te volgen. Het gaat om een trainingsprogramma van één avond per week, gedurende zeven weken. Het doel is de slaapkwaliteit verhogen. Doorverwijzing gebeurt via interne specialisten en huisartsen, via de dienst Klinische psychologie.