Wanneer genezende behandelingen niet meer mogelijk zijn, kunnen patiënten een beroep doen op palliatieve zorg. Patiënten die daarom vragen, kunnen in hun laatste levensfase door het Palliatief Supportteam (PST) van het ziekenhuis begeleid worden op medisch, verpleegkundig, psychosociaal en spiritueel vlak. Het PST handelt steeds in overleg met de patiënt en de behandelende arts, en biedt ondersteuning aan de patiënt, zijn familie en de verpleegafdeling.
De zorg voor de patiënt staat centraal
Palliatieve zorg heeft de volgende kenmerken:
• Ze verlicht de pijn en andere onaangename symptomen.
• Ze eerbiedigt het leven en ziet de dood als een normaal proces.
• Ze heeft niet de intentie om de dood te bespoedigen of uit te stellen.
• Ze integreert de psychologische en spirituele aspecten van de zorg voor patiënten.
• Ze biedt ondersteuning aan patiënten zodat ze een zo actief mogelijk leven kunnen leiden tot aan hun dood.
• Ze biedt ondersteuning aan de familie tijdens de ziekte van de patiënt en hun eigen rouwproces.
• Ze maakt gebruik van een teamaanpak om te voorzien in de behoeften van de patiënten en hun familie (incl. rouwverwerking), verhoogt waar nodig de kwaliteit van het leven en beïnvloedt indien mogelijk het ziekteverloop in positieve zin.
• Ze is vroeg in het ziekteverloop toepasbaar in combinatie met andere behandelingen gericht op het verlengen van het leven (bv. chemotherapie, radiotherapie), en omvat onderzoeken die nodig zijn om klinische complicaties beter te begrijpen en te behandelen.
Het Palliatief Supportteam (PST) van AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV onderschrijft deze visie en is dan ook de referentie voor het zorgproces bij het levenseinde. Dit omvat beslissingen rond het levenseinde, het stervensproces, en de zorg voor en het verwerkingsproces bij nabestaanden en zorgverleners.
Beslissingen rond het levenseinde (bv. vroegtijdige zorgplanning, levenstestament) kunnen op voorhand genomen worden, maar ze kunnen ook actueel zijn (bv. ontslag naar huis, afbouw van therapie, euthanasie, sedatie). Het PST biedt ruimte voor reflectie bij euthanasie, helpt bij de uitklaring van een euthanasievraag en geeft ondersteuning bij de uitvoering. Dit alles gebeurt in het ziekenhuis in nauwe samenwerking met de eerstelijnszorg, de RVT’s, de palliatieve zorg thuis, de palliatieve eenheid (gelokaliseerd op campus SFX) en de huisartsen, zodat er een optimale continuïteit is tussen de verschillende zorgniveaus. Hierbij staat de zorg voor de patiënt steeds centraal. Hij wordt holistisch benaderd – met een medische voorgeschiedenis; een persoonlijk levensverhaal; een partner, familie en vrienden; een levensbeschouwing; een eigen karakter. Het vertrekpunt is steeds de vraag van de patiënt. Luisteren naar de patiënt met respect en een niet-oordelende houding zijn hierbij essentieel. Hoewel de zorg voor de patiënt centraal staat, is het niet de bedoeling van het PST de zorg over te nemen van de behandelende arts of van het zorgteam op de verpleegafdeling. Het PST staat ter beschikking van de verschillende verpleegafdelingen. Vanuit hun expertise en ervaring geven de medewerkers ondersteuning en advies. Dat kan patiëntgericht zijn, maar kan zich ook richten naar de omgeving van de patiënt of de zorgverleners. Het PST heeft een opleidingsfunctie voor artsen en verpleegkundigen. Het heeft ook een voorbeeld- en responsabiliseringsfunctie voor zorgverleners, patiënten, de omgeving van de patiënt en de directie.
Wat is palliatieve zorg?
De Wereldgezondheidsorganisatie definieert palliatieve zorg als ‘een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van de patiënten (en hun naasten) die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, en dit door het voorkomen en verlichten van het lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van de pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard’.
De vaste teamleden van het Palliatief Supporttteam
» dr. Bea Temmerman, geriater
» dr. Isabel Hutsebaut, radiotherapeut
» dr. Ludo Vanopdenbosch, neuroloog
» dr. Mayken Gorissen, anesthesist-algoloog
» Carina Bonne, verpleegkundige
» Dina Declerck, verpleegkundige, coördinator
» Mia Verlinde, verpleegkundige
» Jan De Clerck, psycholoog
Er is een nauwe samenwerking met de sociale dienst, moreel consulenten, priesters en directe hulpverleners, die allen betrokken
worden bij de overlegmomenten.
Gedeelde expertise van een interprofessioneel team
Het PST kadert naadloos in de missie van AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV, die luidt ‘innovatieve referentiezorg voor iedereen’. Innovatie en nieuwe kennis worden immers ook binnen het PST gegenereerd: er is mogelijkheid tot toegepast klinisch wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast is het supportteam vanzelfsprekend een referentie. De drempel moet zeer laag zijn; het team moet vertrouwen geven zodat zelfs zeer delicate en persoonlijke problemen besproken kunnen worden. Palliatieve zorg is geen onderdeel van een andere discipline, maar is een discipline op zich. Het team is samengesteld uit artsen, verpleegkundigen, psychologen en andere zorgverleners, die op regelmatige basis samenkomen tijdens overlegmomenten. Het PST is veeleer een interprofessioneel dan een multidisciplinair team.
Samenvatting
Het Palliatief Supportteam is in AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV de referentie voor het zorgproces bij het levenseinde. Het biedt ondersteuning en advies, opleiding en repsonsabilisering, reflectie en innovatie, en dit op een interprofessionele, respectvolle en holistische manier.