De voorbije twee jaar hebben verschillende studies uitgewezen dat echografische contrastmiddelen een belangrijke rol spelen bij de opsporing van focale leverletsels. Het betreft vooral de zogenaamde ‘tweede generatie’ contrastmiddelen onder de merknaam SonoVue® (generieke benaming: zwavelhexafluoride), die onder meer gebruikt worden voor onderzoek van patiënten met een duidelijk verhoogd risico op kwaadaardige leverletsels.
Bij echografie worden door middel van onschadelijke geluidsgolven menselijke organen in beeld gebracht. Als een orgaan moeilijk zichtbaar is, wordt intraveneus een contrastmiddel toegediend, bestaande uit microluchtbelletjes die de geluidsgolven beter weerkaatsen dan het omliggende orgaanweefsel. Op die manier kan het orgaan beter in beeld gebracht worden. SonoVue® is een echografisch contrastmiddel dat het echosignaal van het bloed verbetert, wat leidt tot een verhoogde signaal/ruis ratio. Aldus maakt Sonovue® het mogelijk om focale leverletsels accuraat op te sporen en de lever te evalueren tijdens verschillende fases. Hypovasculaire leverletsels, waarvan veruit het grootste deel bestaat uit levermetastasen van onder andere gastro-intestinale tumoren, kunnen het best gedetecteerd worden in de portaal-veneuze fase na toediening van contraststof.
Figuur 1: Twee overeenkomende echografische beelden van een patiënt die gekend is met een colorectaal carcinoma en die gescreend wordt voor levermetastasen. De rechter beeldhelft (zonder pijlen) toont een beeld waarbij het effect van echografisch contraststof niet zichtbaar is en waarop geen focale leverletsels zichtbaar zijn. De linker beeldhelft toont duidelijk de aanwezigheid van twee levermetastasen (witte pijlen) dewelke niet werden gedetecteerd voor toediening van intraveneuze contraststof.
In het departement Radiologie en Medische Beeldvorming van het AZ Sint-Jan AV worden met behulp van echografie veel oncologische patiënten gescreend en opgevolgd voor levermetastasen. Echografie is de meest toegankelijke radiologische techniek dankzij het relatief lage prijskaartje (SonoVue® wordt voor onderzoek van de lever terugbetaald) en omdat er geen gebruik wordt gemaakt van X-stralen. Bovendien is het veilig en vrij eenvoudig. Dat maakt echografie de methode bij uitstek voor leveronderzoek. Er zijn echter ook beperkingen, bijvoorbeeld voor de karakterisering van letsels, en daarom worden CT²- en MRI³-scans in tweede instantie gebruikt om leverletsels op te sporen.
Mede dankzij de duidelijk verbeterde resultaten zijn echografische contrastmiddelen onontbeerlijk geworden in de huidige radiologische praktijk bij screening en opvolging van levermetastasen. Deze evolutie maakt het mogelijk om een accurate selectie te maken van patiënten die nog baat hebben bij een bijkomende MRI van de lever. Dit gebeurt onder meer bij blijvende twijfel of als referentie-onderzoek voor de start van de therapie. MRI is als referentieonderzoek meer geschikt bij een latere nauwkeurige evaluatie van de therapeutische respons.
Misselijkheid, hoofdpijn en een ongewoon gevoel op de plaats van de injectie zijn de meest voorkomende nevenwerkingen van echografische contrastmiddelen; ernstigere nevenwerkingen zijn zeldzaam. Het is voorlopig nog niet duidelijk of allergische reacties kunnen verergeren na toediening van SonoVue® . Veiligheidshalve wordt het product best vermeden bij patiënten met een gekende ernstige allergie en patiënten die zich in de laatste stadia van nier- of leverziekten bevinden.
Het is duidelijk dat het gebruik van echografie in combinatie met de intraveneuze injectie van SonoVue® de opsporing en karakterisering van focale leverletsels in ons ziekenhuis verbeterd heeft. Bovendien heeft het een positieve weerslag op de therapeutische resultaten.
