Een nieuwe lineaire versneller op de dienst Radiotherapie van het Oncologisch Centrum
In mei 2006 werd de laatste Cobaltbestraling in de geschiedenis van AZ Sint-Jan AV uitgevoerd. De Cobaltbunker werd nadien omgebouwd tot bedieningsruimte voor de nieuwe bestralingsbunker, waarin een Elekta Synergy lineaire versneller van het allernieuwste type werd geïnstalleerd. Deze Synergy is uitgerust met een multileaf-collimator (80 leaves van 1 cm breed) en een micro multileaf-collimator voor fijnere afschermingen bij kleine velden. De grootste vernieuwing is de uitrusting met een conebeam CT scan. Naast de huidige conformele radiotherapie worden daarmee ook stereotaxie, Intensity Modulated Radiotherapy (IMRT) en Image-Guided Radiotherapy (IGRT) mogelijk in ons ziekenhuis.
Bij stereotaxie wordt in één of een beperkt aantal fracties een hoge dosis radiotherapie toegediend op een klein doelvolume (max. diameter 3 cm). Belangrijk hierbij zijn een optimale fixatie van de patiënt en een adequate transmissie van de radiologische gegevens (CT/MRI in bestralingshouding) naar de planningssystemen, waar de fusie met diagnostische CT/MRI wordt uitgevoerd. Na de planning worden de berekeningen geëxporteerd naar het verificatiesysteem van de lineaire versneller, waarna de behandeling plaatsvindt. De indicaties zijn vooral terug te vinden bij patiënten met kleine hersentumoren of met een beperkt aantal kleine hersenmetastasen, en bij cerebrale arterioveneuze malformaties.
Bij IMRT wordt de multileaf-collimator gebruikt om de radiatiedosis in het doelvolume te moduleren zodat een dosisgradiënt ontstaat. Zo krijgen verschillende volumes binnen het doelvolume een verschillende dosis toegediend, bijvoorbeeld een hogere dosis op het macroscopisch tumorvolume en een lagere dosis op plaatsen waar microscopische invasie vermoed wordt. Met IMRT wil men de dosis op normaal weefsel reduceren en eventueel ook aan dosisescalatie doen. De indicaties voor IMRT liggen vooral in het hoofd-halsgebied en ook bij de prostaat. IMRT van dit laatste orgaan is weliswaar een kleinere doelgroep in AZ Sint-Jan AV dankzij de goed uitgebouwde brachytherapie bij prostaatbehandelingen.
Bij IGRT wordt online imaging gebruikt: beeldvorming en behandeling gebeuren met dezelfde machine en op hetzelfde ogenblik. Door middel van de CT scanner, die op de lineaire versneller zelf is geïnstalleerd, wordt de positie van het target geverifieerd voor de start van de bestralingssessie en kan het isocentrum van de bestraling indien nodig aangepast worden. Bovendien krijgt men informatie over de intrafractionele beweging van de organen (4D imaging) en over de interfractionele veranderingen van het doelvolume. Deze informatie kan teruggestuurd worden naar het planningssysteem zodat men eventuele modificaties aan de planning kan doorvoeren.
Ziekenhuisfysici hebben een belangrijke taak om al deze mogelijkheden operationeel te maken. De opmeting en modulatie van het toestel en zijn verschillende opties, de input van alle gegevens in het planningssysteem en vooral de verificatie van alle systemen moeten eerst gebeuren vooraleer deze mogelijkheden stap voor stap bij de patiëntenbehandeling geïntroduceerd worden. Het nieuwe toestel wordt voor artsen, verpleegkundigen en fysici een uitdaging om de kwaliteitsvolle behandeling van patiënten verder te garanderen.
De mogelijke impact van deze technieken voor de patiënt is tweevoudig. Enerzijds probeert men door een meer accurate radiotherapie de nevenwerkingen van bestralingen te reduceren. Daarnaast hoopt men dat een hogere dosis bij een aantal indicaties zal leiden tot grotere kans op genezing.
