Sinds vele jaren zet de dienst Plastische, reconstructieve en esthetische chirurgie van het AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV zich in voor de chirurgische behandeling van verschillende types van niet-melanoom huidkanker volgens de algemeen erkende state-of-the-art praktijk.
Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in België en treft 1 op 5 Belgen voor de leeftijd van 75 jaar1. Huidkanker wordt opgedeeld op basis van de cellen waaruit hij ontstaat.
Slechts een klein aandeel van de huidkankers gaan uit van de pigmentcellen van de huid. Dit betreft de groep van de melanomen. Meer dan 90 % van de huidkankers in België behoren tot de groep van de basaalcelcarcinomen (basocellulair carcinomen of BCC) en de squameuscelcarcinomen (spinocellulair carcinomen of SCC).1
De belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van huidkanker is (overmatige) blootstelling aan de zon (chronische blootstelling aan ultraviolet licht). Hiernaast spelen een lichte huidskleur, oplopende leeftijd, immunosuppressie (HIV, bepaalde medicatie), blootstelling aan carcinogene stoffen en enkele zeldzame genetische aandoeningen een rol.
Primair sluiten
A) Preoperatief B) 10 dagen postoperatief
Full thickness huidgreffe
A) Preoperatief B) 6 maanden postoperatief
Lokale flap:
A) Preoperatief B) Onmiddellijk postoperatief C) 6 maanden postoperatief
Lokale flap:
A) Preoperatief B) Onmiddellijk postoperatief C) 6 maanden postoperatief
VERANDERINGEN CREËREN UITDAGINGEN
Sinds 1937 is er uiteraard veel veranderd. Er is een nieuwe organisatie van ziekenhuizen en diensten, een nieuwe organisatie van de geestelijke gezondheidszorg, nieuwe inzichten en behandelingen, nieuwe medewerkers … De uitdagingen vandaag zijn velerlei.
Maatschappelijk is er toenemende aandacht voor mentaal welzijn, een toename van vaak complexe hulpvragen met betrekking tot mentale gezondheid en een veranderend profiel van de patiëntenpopulatie. Er tekent zich een verlaging af van de leeftijd waarop een eerste hulpvraag komt, een toename van het gebruik van illegale middelen, externaliserende problemen en vergrijzing van de bevolking.
DE DIAGNOSE VAN EEN NIET-MELANOOM HUIDKANKER
De meeste niet-melanoom huidkankers vertonen specifieke karakteristieken bij inspectie van de huid. Zo ziet een nodulair BCC er doorgaans uit als een kleine huidkleurige of lichtroze tumor met een wat glanzend-glazig aspect en teleangiëctastieën. Er bestaan echter tal van klinische varianten: ulcererend, superficieel, morpheaform/scleroserend, gepigmenteerd, infiltratief, multifocaal.
Een SCC ziet er gewoonlijk uit als een huidkleurige nodulus met een wat ruwer oppervlak. Na enig verloop van tijd zal het letsel vergroten en uitgroeien tot een grote tumor met centrale ulceratie. Ook dit type kent verschillende varianten: erosief zonder keratinisatie of papillomateus.
Bij klinische verdenking wordt de diagnose gesteld door middel van een biopsie. Deze biopsie zal naast het type van niet-melanoom huidkanker (BCC of SCC) ook meer informatie geven over de groeiwijze van het letsel, hetgeen een belangrijke rol speelt bij de keuze van de behandelingsmodaliteit.
Het team van de dienst Plastische, reconstructieve en esthetische chirurgie van campus Sint-Jan. v.l.n.r: dr. Fien Decuypere, dr. Fabrice Rogge, dr. Edward De Wolf, dr. Bob Casaer
DE BEHANDELING VAN NIET-MELANOOM TUMOREN
De behandeling van niet-melanoom huidtumoren vraagt een multidisciplinaire aanpak waarbij in het AZ Sint-Jan Brugge Oostende AV een goede gecoördineerde samenwerking bestaat tussen de diensten Huidziekten, Plastische, reconstructieve en esthetische chirurgie, Pathologische anatomie, Medische oncologie en Radiotherapie. De groeiwijze van het letsel, de localisatie van de tumor, de leeftijd en algemene gezondheid van de patiënt bepalen in grote mate de behandeling. Zo zullen sommige letsels behandeld worden op een niet chirurgische wijze, met radiotherapie, fotodynamische therapie, curettage en coagulatie, cryotherapie of een lokale medicamenteuze therapie.
De prioritaire behandeling voor de grote meerderheid van deze letsels bestaat echter uit een chirurgische excisie.
RESECTIE MET MOHS MICROGRAFISCHE CHIRURGIE/VRIESCOUPE
Niet-melanoom huidkankers ontstaan ter hoogte van zonbeschadigde huid. Frequente locaties zijn het aangezicht, de oren, de décolleté en de (kale) hoofdhuid, de esthetisch gevoeligere zones. Naast een oncologische complete resectie streven de plastisch chirurgen naar een zo goed mogelijk herstel van vorm en functionaliteit.
De reconstructie
Het defect ontstaan na de oncologische resectie vraagt een cosmetisch herstel van vorm en functionaliteit. Het team van de dienst Plastische, reconstructieve en esthetische chirurgie hanteert hierbij het principe van de reconstructieve ladder. De reconstructieve ladder is een geheel van niveaus van steeds complexere behandeling van wonden. De aanpak start op de laagste trede en gaat omhoog totdat een geschikte techniek is bereikt.
Om dit te bekomen wordt in het AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV gebruik gemaakt van Mohs micrografische chirurgie. Bij deze techniek verwijdert de chirurg het huidletsel met een beperkte marge. Het weggenomen weefselstukje wordt gemarkeerd, door de patholoog ingevroren en in kleine plakjes versneden (vriescoupe). Alle randen worden geëvalueerd op resterende tumorcellen. Indien er nog tumorcellen in de rand aanwezig zijn, zal ter hoogte van deze specifieke zone een bijkomende resectie gebeuren, zodat men volledig tumorvrije marges bekomt.
Op deze wijze zullen niet-melanoom huidkankers met een zeer grote precisie worden verwijderd, met een zo laag mogelijk risico op herval en met het behoud van zoveel mogelijk gezond omliggend weefsel.
Vrije flap: ALT flap A) preoperatief B) Na resectie C) Onmiddellijk postoperatief D) 6 maanden postoperatief
