Skip to content

Ervaringsdeskundigheid: de derde kennisbron in de psychiatrie

PDF opslaan
Editie 58 - Dec 2023

Carola Franken is een pionier in het spectrum van de psychiatrie in de Vlaamse ziekenhuiswereld. Ze behaalde haar bachelor “Sociaal werk met ervaringsdeskundigheid” in Nederland en werkt als ervaringsdeskundige op beleidsniveau en hoofd ervaringsdeskundige bij het AZ Sint-Jan Brugge AV op de dienst Psychiatrie-psychosomatiek. Ze is een ambassadrice voor de rol van ervaringsdeskundigheid, de derde kennisbron in de psychiatrische zorg.

De dienst Psychiatrie-psychosomatiek van het AZ Sint‑Jan Brugge AV zocht een gediplomeerde ervaringsdeskundige voor zowel veld- als staffuncties, een knelpunt in Vlaanderen. Carola Franken, als Nederlandse al jaren in Vlaanderen en vastbesloten om zich hier verder te specialiseren, past perfect. In tegenstelling tot Nederland, waar ervaringsdeskundigen vaak geen beleidsinvloed hebben, biedt deze dienst een unieke en vooruitstrevende rol1.

EEN ECHT MANDAAT VAN DE DIENST

Dat Carola Franken als ervaringsdeskundige een echt mandaat krijgt van de dienst, ervaart ze als een belangrijke factor om een echte visie op de rol van ervaringsdeskundigheid als kennisbron voor behandeling door te drukken. Het AZ Sint-Jan Brugge AV loopt in dit opzicht vooruit. Dat er vanuit de staf een visie wordt geïmplementeerd is op zich al innovatief en het zet ervaringsdeskundigheid in psychiatrische ziekenhuisomgeving echt op de kaart. Als er vandaag al met ervaringsdeskundigen gewerkt wordt, dan gaat het in de regel over vrijwilligers.

De ervaringsdeskundige focust zich in de eerste plaats op het proces dat iemand doorloopt tijdens zijn herstel, niet op de diagnose. Ervaringsdeskundigheid kan men in principe op alle afdelingen inzetten en ze is daarom niet diagnoseafhankelijk. Om mensen met psychoses te begeleiden, is het niet noodzakelijk om zelf een psychose te hebben ervaren, maar het is wel van belang om een relevante opleiding te volgen voordat men als ervaringsdeskundige kan optreden. Dat helpt om reflectie en afstand te nemen, waardoor men met het herstelproces van de patiënt aan de gang kan.

ERVARINGSDESKUNDIGHEID IN HET HERSTELPROCES

Hoe implementeer je ervaringsdeskundigheid? Carola Franken zoekt het in de eerste plaats bij die afdelingen waar voordien al met vrijwilligers gewerkt werd en er al enige kennis bestaat, zoals het Dagcentrum psychiatrie. De dagtherapie die er verstrekt wordt, heeft tot doel de patiënt weer in de maatschappij te brengen. Carola Franken sluit aan bij organische momenten, zoals het koffiemoment, om een introductie te maken rond ervaringsdeskundigheid. Het gaat verder met het bijwonen van interne besprekingen van het behandeltraject, om geleidelijk ook met de patiënt samen te werken. Dat is nog niet zo gebruikelijk en dient daarom met de nodige omzichtigheid te gebeuren. Bij de andere afdelingen van de dienst Psychiatrie-psychosomatiek gaat het stapvoets.

In dit opzicht is de dienst ook zeer innovatief, want dat men de patiënt en zijn naasten nauw betrekt bij het herstelproces en de besluitvorming errond, is een aanpak die nog niet ingeburgerd is.

Het is de ambitie van de dienst om op elke afdeling een of twee ervaringsdeskundigen als volwaardig lid op te nemen in het team. Als die aan de slag gaan, kan Carola zich ook toeleggen op hun begeleiding. Tot dan blijft ze de ambassadrice van de mogelijkheden met ervaringsdeskundigheid.

Carola vindt haar inspiratie in de eerste plaats bij Wilma Boevinck, die al 25 jaar als ervaringsdeskundige aan de slag is in Nederland. Ook Dirk De Wachter (UZ Leuven) draagt ze een warm hart toe.

DRIE GELIJKWAARDIGE KENNISBRONNEN

Ervaringskennis is de derde kennisbron naast wetenschappelijke kennis en professionele vakkennis. Wetenschappelijke kennis is systematisch opgebouwd, terwijl vakkennis een combinatie is van opgeleide kennis en praktijkervaring. Ervaringskennis, echter, is holistisch, verbindt persoonlijke en collectieve kennis en omvat alle levensaspecten van de patiënt. Door deze drie kennisbronnen te integreren en samen te werken met ervaringsdeskundigen, kunnen professionals in de psychiatrische zorg een meer inclusieve, empathische en effectieve aanpak hanteren, die het welzijn van de patiënt bevordert.

Geschreven door Meer auteurs

Verwant

Geen publicaties beschikbaar...
Geen podcAZt beschikbaar...
Geen media beschikbaar...
Geen gepland event beschikbaar...