In oktober 2004 is in AZ Sint-Jan AV een grote ziekenhuisoverkoepelende campagne voor modernisering en efficiëntieverbetering van start gegaan. Onder leiding van dr. Luc Steyaert werd op de dienst Radiologie IMPAX geïnstalleerd, Agfa HealthCare’s Picture Archiving and Communications System, dat een afzonderlijk geïmplementeerd EPR (Electronic Patient Record) en RIS (Radiology Information System) bevat. PACS zorgt voor een efficiëntere werkwijze en brengt voordelen met zich mee voor patiënten, radiologen, ziekenhuismedewerkers en doorverwijzende artsen.
Intensieve voorbereidingsfase
Aan de implementatie van het systeem zijn heel wat voorbereidingen vooraf gegaan. dr. Luc Steyaert, Radioloog: “Eerst moesten alle modaliteiten waarmee we diagnostische medische beelden maken digitaal en DICOM-compatibel (Digital Imaging and Communications in Medicine) gemaakt worden om aangesloten te worden op het PACS-systeem. We hebben voor een complete omschakeling gekozen: alles is gedigitaliseerd in één keer.” Ondanks de complexiteit van het systeem, werd IMPAX na minder dan een jaar voorbereiding geïnstalleerd.
Radiologen enthousiast over nieuwe werkomgeving
Zodra de installatie van IMPAX achter de rug was, moesten de personeelsleden met het nieuwe systeem leren werken. De overgang verliep vlot en probleemloos. “We hebben intern opleidingen georganiseerd om alle gebruikers vertrouwd te maken met de nieuwe werkwijze. Ze zijn allemaal heel enthousiast en hebben het volste vertrouwen in hun nieuwe werkomgeving,” zegt dr. Steyaert. Het nieuwe digitaal systeem biedt hen immers heel wat voordelen. De voornaamste verandering voor de radiologen en het ziekenhuispersoneel was dat de volledige workflow, van bij de patiëntenregistratie tot de rapportering, voortaan zonder administratieve ondersteuning zou verlopen. Op die manier kunnen ze meer aandacht besteden aan de patiënten.
Dr. Steyaert: “Na ieder onderzoek worden alle digitale gegevens automatisch opgeslagen. Op die manier hebben radiologen alle gegevens die ze nodig hebben onmiddellijk voorhanden, wat een enorm voordeel is.” Ook de interne verwijzende arts kan de beelden onmiddellijk raadplegen via het EPR op eender welke PC in het ziekenhuis. Dat was vroeger wel anders. Toen was het niet altijd even eenvoudig om radiologiebeelden terug te vinden: foto’s zaten nog in de binnenpost, lagen ‘ergens’ in het ziekenhuis of bij de patiënt thuis en ga zo maar verder. Dankzij PACS worden alle gegevens centraal bewaard in de originele vorm en kunnen ze 24u op 24, 7 dagen op 7 geraadpleegd worden. Dat is tegelijkertijd een geruststelling voor de patiënt: hij weet dat zijn dossier in goede handen is.
Optimalisatie van de patiëntenzorg
Er zijn nog meer voordelen voor de patiënten. “Omdat alle beelden onmiddellijk beschikbaar zijn, worden de wacht- en onderzoekstijden aanzienlijk verkort,” aldus dr. Steyaert. Ook op administratief vlak zorgt PACS voor een optimalisatie van de patiëntenzorg: “Wanneer een patiënt zich aanmeldt bij de dienst Radiologie, hoeft hij enkel zijn patiëntennummer door te geven. Vervolgens geeft de secretaresse het type onderzoek in, en wordt alle nodige informatie over de patiënt naar de juiste onderzoekszaal gestuurd. Ten slotte wordt ingevoerd wie de aanvragende arts is. Op die manier worden de gegevens na het onderzoek ter beschikking gesteld van de betreffende arts,” zegt dr. Steyaert.
Dankzij het nieuwe systeem gebeurt de uitwisseling van beelden niet alleen sneller en efficiënter, de beelden zijn bovendien van een veel betere kwaliteit: ze zijn gedetailleerder en er kunnen meer bewerkingen uitgevoerd worden. Mede daardoor en door te investeren in de nieuwste beeldvormingssystemen wordt een belangrijke stralingsdosisreductie mogelijk. “We streven ernaar het beste resultaat te bereiken met zo min mogelijk straling,” getuigt dr. Steyaert.
Beelden ter beschikking van externe artsen
Ook externe verwijzende artsen genieten mee van de voordelen van PACS. Dr. Steyaert: “De gegevens van PACS worden op twee webservers ter beschikking gesteld van de verwijzende artsen. Ze hebben echter geen rechtstreekse toegang tot PACS, dat hebben enkel de radiologen. Maar op de webservers zijn alle beelden van PACS beschikbaar, weliswaar in een bepaalde compressie of een andere resolutie. “We hebben bewust EPR gekoppeld aan PACS, zodat verwijzende artsen onbeperkt patiëntengegevens uit de EPR- en PACS-systemen kunnen opvragen,” verklaart dr. Steyaert. Verder is er ook nog BIAN (Brugs Interactief Artsen Netwerk), een portaalsite waar externe artsen kunnen inloggen en via een beveiligde toegang gegevens van door hen aangevraagde onderzoeken kunnen bekijken.
Ziekenhuisoverkoepelend gebruik van patiënteninformatie
Via BIAN kunnen externe artsen afspraken maken. Het is de bedoeling dit afsprakensysteem in de toekomst geleidelijk aan uit te breiden. “Ook de uitbreiding van PACS is volop aan de gang,” zegt dr. Steyaert, “in die zin dat op hetzelfde centrale geheugen nu ook andere diensten aansluiting vinden, zoals de dienst Cardiologie en Nucleaire Geneeskunde. Op die manier overstijgen we de afdeling Radiologie en wordt PACS een ziekenhuisbreed systeem voor de opslag van beelden van verschillende diensten.”
Meer doeltreffende borstkankerscreening dankzij digitale mammografie
Dankzij digitale mammografie kunnen betere diagnoses gesteld worden omdat de beeldkwaliteit beter is en de archivering dankzij PACS gemakkelijker is. Ook de patiënt heeft baat bij deze technologische evolutie: digitale mammografieën verkorten de onderzoeksduur, verlagen de compressie op de borst en verminderen de stralingsdosis. De beelden van de patiënt worden digitaal gearchiveerd en PACS vereenvoudigt de vergelijking met vroegere onderzoeken. Ook uitwisseling van dossiers, zoals in het kader van bevolkingsscreening, wordt vergemakkelijkt. Deze bevindingen werden aan het publiek voorgesteld tijdens een congres dat op 2 juni 2007 plaatsvond in het Universitair Ziekenhuis Brussel.
Snellere diagnose door digitalisering mammografie
De digitalisering van mammografie zorgt ervoor dat de beelden en het rapport van een onderzoek via het internet van de eerste naar de tweede radioloog in het referentiecentrum worden verstuurd. Omdat dit niet met de post gebeurt, kan de tweede lezing sneller uitgevoerd worden, wat de snelheid van de diagnose bevordert. De dienst Radiologie van AZ Sint-Jan AV beschikt sinds begin 2002 over een toestel voor digitale mammografie. Dr. Steyaert: “In AZ Sint-Jan AV worden al een tijdje digitale mammografieën uitgevoerd. In België is de digitalisering van mammografie een moeilijk punt, maar voor ons ziekenhuis was de stap kleiner omdat we al over een volledige digitale infrastructuur beschikten. Het screeningscentrum voor borstkanker West-Vlaanderen is gehuisvest in het nieuwe OCMW-gebouw, aan de overkant van het ziekenhuis. Er ligt een iFiber onder de parking, en op die manier kunnen beelden uitgewisseld worden. Dit gaat erg snel en vlot, zonder kwaliteitsverlies.”
AZ Sint-Jan AV blijft investeren in kwalitatief hoogwaardige apparatuur met het oog op het garanderen van de best mogelijke kwaliteit in de medische diagnostiek. Bovendien is digitalisatie ecologisch verantwoord, aangezien geen film (zware metalen, zilver) en geen chemicaliën, nodig voor de ontwikkeling van film, gebruikt worden
